Tasarım Atölyesi, soyut ve somut düşünebilme, hayal kurabilme, fikir üretebilme ve üretilen fikirleri farklı tekniklerle anlatabilme becerilerini geliştirmeyi hedefleyen bir derstir. Bu kapsamda her hafta farklı atölyeler yürütülür. Ders, bir arada düşünmeyi, bir arada tartışmayı ve kolektif üretimi destekler. Her atölyede bir anlatım tekniği farklı bir teknikle üretime dönüştürülür, farklı tekniklerle tanıştırır.
Peyzaj Mimarlığı bölümünden Dr. Başak ÖZER’in yürütücülüğünde gerçekleştirilen Tasarım Atölyesi dersi, her dönem sonunda bir sergi kurar. Sergilerin amacı, atölye kapsamında gerçekleştirilen üretimleri bölümün ve üniversitenin diğer öğrencileriyle paylaşarak bir etkileşim alanı oluşturmaktır. Bu kapsamda, 2022-23 Güz döneminde gerçekleştirilen on iki farklı atölye üretimlerinden oluşan sergi, 19 Mart 2023 tarihine kadar Peyzaj Mimarlığı Bölümü dersliklerinin (Hukuk Fakültesi binası giriş katı) bulunduğu koridorda ziyarete açıktır.
Ders Kapsamında Gerçekleştirilmiş Olan Atölyeler
Tanışma Atölyesi: Atölyenin öncelikli amacı katılımcıların tanışması, birbirlerini tanımalarıdır. Bu kapsamda istedikleri kişilere merak ettikleri soruları sorarlar. Bunu bir yün yumağı aracılığıyla gerçekleştirirler. İpin bir ucu soru soranda kalmak kaydıyla, yumak sorunun sorulacağı kişiye atılır. Soruyu cevaplayan katılımcı ipi tutarak yumağı soru sormak istediği başka birine atar. Atölye böyle devam eder. Sonunda ipler aynı düzlemde bir araya getirilir. Böylelikle görünmeyen ilişki ağları görünür hale gelir. Soyut bilgi somutlaştırılır, haritalaştırılır. En çok kimin merak edildiği, en çok hangi iki kişi arasında iletişimin olduğu, en az kimlerin temas ettikleri gibi bilgiler bu harita vasıtasıyla kolaylıkla okunur.
Soyut Resim Atölyesi: Ressam Wassily Kandinsky’in Yellow-Red-Blue (1925) adlı soyut (abstract) resmi katılımcılar tarafından yorumlanır ve tartışılır. Resimden ilham alınarak geliştirilen bireysel yaklaşımlar metin haline getirilir.
Perspektif Atölyesi: Çankırı’ya yeni gelen, kenti tanımayan atölye katılımcılarıyla kent yürüyüşü gerçekleştirilir. Kentin eski yerleşim bölgesinde bulunan kentin simgesi mekanlar gezilir. Bol keşifli bol fotoğraf çekimli, güzel anılarla dolu bir yarım gün geçirilir. Nihai olarak Sultan Süleyman Cami avlusunda perspektifler çizilir, mahalle kıraathanesinden ısmarlanan çaylar içilir. Öğle yemeği Derya Lokantası’nda yenilir.
Storyboard Atölyesi: Atölyede üç farklı kısa film izlendi: La Luna (2011), Jinxy Jenkins & Lucky Lou (2014), The Tale of Momentum & Inertia (2014). Atölye katılımcıları bu filmlerden istediklerini seçip, mekan ve hikaye değişikliği yaparak yeni bir anlatı oluştururlar. Anlatılarını storyboard tekniğiyle aktarırlar.
Tartış-Ma Grafik Atölyesi: Atölye katılımcılarından iki kişi, bir sonraki atölyenin ön hazırlıkları sırasında WhatsApp grubu üzerinden tartışırlar. Bu tartışmaya gruptan bazıları katılırken, bazıları da ne müdahil olurlar ne de tepki gösterirler. Herhangi bir etkileşimde bulunmazlar.
Atölyenin kolektif üretim pratiğini parçalayan bu iki tavır (tartışma ve tepkisiz kalma) atölye kapsamında yeni bir gündemi ve atölye çalışmasını tetikler. Whatsapp yazışma-ma-ları sırasında grup üyelerinin davranışları grafiklerle görünür hale getirilirler. Böylelikle sadece tartışanların değil, etkileşimsiz kalanların da bir grup içerisinde ne kadar önemli rolü olduğu görünür hale gelir.
Pasla Geç Atölyesi: Bir çeşit oyun oynar katılımcılar. Çalışma düzlemleri her bir katılımcı için 40x40cm renkli fon kağıtlarıdır. Çeşitli romanlardan alınan metinlerden biri okunur. Metnin katılımcıda yarattığı etki üç boyutlu olarak bu düzleme yansıtılır. 10 dakikalık süre içerisinde… Bir sonraki metne geçilmeden, katılımcı kendine ait maketi bir yanındakine verir, bir öncekinden yenisini alır. Artık yeni çalışma düzlemi “boş” değildir. Bir başka düşüncenin fiziksel yansıması vardır. İkinci metinin katılımcı üzerindeki etkisi artık bu düzleme entegre edilir. Atölye bu şekilde 10 metin üzerinden gerçekleşir. Sonunda tüm düzlemlerde tüm katılımcıların beraber ürettikleri farklı maketler vardır.
Şerit Atölyesi: Katılımcıların daha önce hiç dinlemedikleri bir tarzda, sözcük bir müzik seçilir. Unders’ın Syria adlı arabic tekno müziği… Bu müziğin bireylerde yarattığı etkiler, iç tartışmalar ve yorumlamalar üç boyutlu bir hikayeye dönüştürülür. Kural, şeritlerin kullanılmasıdır. Şeritler dışarıdan entegre edilebileceği gibi “sıyırma” tekniği kullanılarak, zeminden de yaratılır.
Sınav Sorusu Tasarla Atölyesi: Ara sınav yaklaştıkça katılımcıların başat soruları “sınav nasıl olacak?” “sınavda ne soracaksınız?” olur. Ara sınav, gerçekleştirilen atölyeler ışığında yine tasarlamak ve tasarlanılanı bir teknikle anlatmak üzerine olacaktır. Yürütücü her seferinde bu şekilde cevap verir ancak bu cevap aynı soruların tekrar tekrar sorulmasına engel olmaz.
Sınav günü katılımcılar bir masa etrafında bir araya getirilir. Kendilerinden, dersin amacına uygun olarak, birlikte bir sınav sorusu tasarlamaları istenir. Bu sorunun, haftalardır gerçekleştirilen atölyeler ışığında, tasarım becerileri ölçmeye yönelik olduğu özel olarak belirtilir. Katılımcılar, bir saat içerinde kendi aralarında bir sınav sorusu tasarlarlar “Bir artı bir, bir eder mi?”
Hayal Et Kolaj Atölyesi: Bir meditasyon müziği eşliğinde yapılan nefes egzersiziyle, gündelik düşüncelerden uzaklaşılır. Beden dinginleştirilir. Dışarıdan gelen bildirimlerle hayaller dünyasının kapısı aralanır. Tüm hayaller zihinde canlandırılarak gerçekleştirilir. Kurulan hayallerden 10 tanesi birer kağıda yazılır.
Her bir katılımcının hayallerinin gerçekleştiği kabul edilerek, diğer katılımcılardan sorular alır, bu soruları cevaplar. Hayallerin düşünülmemiş detayları kurgulanır, hangi hayalin ne kadar çok istendiği anlaşılır…
Sonunda tüm katılımcılar kendi hayallerini kolaj tekniğini kullanarak görselleştirir. Böylelikle hayallere bir adım daha atılmış olunur.
Puslu Kıtalar Atlası Atölyesi ve Kısa Filmler: Atölye katılımcıları dönem boyunca İhsan Oktar Anar’ın Puslu Kıtalar Atlası (1995) romanını okurlar. Romanın anlatısı, anlatım tekniği, felsefesi ve mekanları üzerine bir sohbet gerçekleştirilir. Bireysel ve kolektif olarak yapılan değerlendirmelerden ilhamla, katılımcılar yeni bir anlatı inşa ederler. Bu anlatılarını kısa film tekniği kullanarak ifade ederler. Filmler QR Kodlarının okunmasıyla izlenebilir.
Bilişsel Harita Atölyesi: Tasarım Atölyesi dersinin sağladığı bireysel ve kolektif hatıralar, dönem boyunca katılımcılarda bıraktığı etkiler ve yansımalar bilişsel harita tekniğiyle ifade edilir. Tüm bunlar tek bir düzlemde, tüm katılımcıların beraber üretilir. Haritadaki yazı büyüklükleri, yazıların bulunduğu konumlar, kullanılan renkler grup üzerindeki etkilerini gösteren bazı göstergelerdir.